Niemieckie obozy powstałe w latach
Trzeciej Rzeszy oraz na terenach okupowanych nie zawsze były obozami
koncentracyjnymi. Nazistowska machina nie chciała tylko mordować –
chciała eksploatować, wykorzystywać, wychowywać, karać,
przesiedlać i zniemczać. Istniały zarówno obozy pracy
wychowawczej, przymusowej, jak i spełniające rolę więzień. Kilka
form tych obozów istniało na terenie dzisiejszej Bydgoszczy.
Natomiast obóz w Smukale trzykrotnie zmieniał swój charakter.
